Maandag 28 december: Kirstenbosch en Slotbeschouwingen

Het is onze laatste dag in Zuid-Afrika. We trekken naar de botanische tuin van Kirstenbosch. Het is een prachtige gebied. Een combinatie van een tuin en een tropisch oerwoud. Honderden mensen kuieren hier door de tuinen. Er staan nog verrassend veel bloemen in bloei, niettegenstaande de zomer. Wat een bloemenpracht moet dit opleveren in de lente. In alle mogelijke hoeken en kanten zitten mensen te picknicken. We sluiten er ons bij aan. 

's Avonds trakteren we onze gastheer en gastvrouw op een etentje. Hun gastvrijheid kende geen grenzen. Zij maakten het ons ook veel gemakkelijker want ze waren ook onze persoonlijke gidsen. Zij kennen de mooie en interessante plekjes en waren bereid om ze ons uitgebreid te tonen.

Tijd ook voor wat slotbeschouwingen.

Zuid-Afrika, zeker het gebied rond de Kaap is een prachtig land. Overal waar je rijdt zie je prachtige natuur en landschappen. Er is nog heel veel natuur bewaard. De parken zijn prachtig. We hebben heel veel dieren kunnen spotten. Maar tegelijk is dit een land van uitersten. De zwarten in de townships leiden nog steeds een keihard bestaan. Onze gidsen merken wel behoorlijk wat vooruitgang tegenover 10 jaar gelden, toen ze voor het eerst naar hier kwamen. Maar de wonden van jaren apartheid veeg je zomaar niet uit. Ook al gebeuren er grote inspanningen, de littekens zijn nog zeer goed zichtbaar. Ook in de geesten. Heel wat zwarten spreken nog altijd de blanken aan als 'boss'. De verschillen zijn zeker nog niet weg. Wellicht wordt de grote uitdaging voor de komende 20 jaar, het wegwerken van de grote verschillen in rijkdom. Want als men daar niet in lukt, dan zou het nog wel eens kunnen spannen in dit land. Je ziet hier de verschillen vlakbij mekaar liggen, in tegenstelling tot de meeste Afrikaanse landen waar rijkdom niet echt zichtbaar is. Onderwijs is wellicht een belangrijke sleutel daarbij. In dat opzicht lijkt het me belangrijk wat er de voorbije weken aan de universiteiten is gebeurd, het protest tegen de verhoging van de inschrijvingsgelden. Als die verhogen, dan gaat men heel wat zwarten uitsluiten van hoger onderwijs en dreigt de kloof nog groter te worden. Gelukkig is er een generatie jongeren die zich hiervan bewust is en daarrond actie voert.

Belangrijk is ook de rol van de nieuwe zwarte elite die er zeker al ten dele gevormd is. Gaan ze enkele voor persoonlijk gewin of komen ze op voor heel hun gemeenschap?

Het land heeft in elk geval heel veel troeven. Er is ten minste een belangrijke infrastructuur, een schat aan grondstoffen en een basis van leiderschap om op verder te bouwen. Heel wat zaken blijven nazinderen in onze gedachten. Ik denk dan aan wat Kathleen, de Vlaamse ontwikkelingshelpster ons heeft verteld. "Zuid-Afrika heeft nood aan een nieuwe morele autoriteit". En de hoop die Ken, onze gids in de township uitstraalde: “Hope is the last thing to die”. Woorden van Nelson Mandela. We hopen in elk geval voor deze mensen dat dit land zich op een positieve manier verder ontwikkelt. De mensen hier verdienen het. Misschien moeten we binnen 10 jaar eens terug komen om te zien welke weg men dan heeft afgelegd.

Op onze terugvlucht merk ik dat de film “The long walk to freedom” in het aanbod zit. Deze film is gebaseerd op de autobiografie van Nelson Mandela en vertelt in een prachtig verhaal zijn leven en strijd tegen apartheid en voor vrijheid. Een betere afsluiter van deze reis kon ik niet bedenken.